Vorige week woensdag was ik bij de opening van het Leiden Education Fieldlab (het LEF).
Een initiatief van een aantal onderwijsinstellingen, organisaties en de Gemeente Leiden die graag samen werken aan innovatie, kennisdeling en ontwikkeling binnen het onderwijs. Tijdens zo’n feestje kun je heerlijk ongedwongen nieuwe mensen ontmoeten.
Zo raakte ik in gesprek met een meneer met een missie. Hij was afkomstig uit een andere stad en zijn gedrevenheid maakte me nieuwsgierig.
“Ik ben hier om te kijken of we dit concept van het LEF kunnen uitrollen in onze stad”, vertelde hij me. “Uitrollen?”, vroeg ik hem.
Hij zag het helemaal voor zich; hij had al een pandje op het oog waar de gemeente nu geen bestemming voor heeft. “Het is een kwestie van een aantal ruimtes verbouwen tot een speelse omgeving, net zoals hier.” En hij fantaseerde verder hoe het allemaal mogelijk zou kunnen worden.
Ik vroeg hem of hij iets wist van het ontstaansproces van het LEF.
“Ja, zeker”, maar zoveel tijd had hij niet. Bepaalde gelden moeten voor een bepaalde datum worden besteed.
Ik had hem graag mijn visie willen vertellen, maar kreeg de indruk dat hij niet gestoord wilde worden in zijn eigen idee. Ik kreeg de kans ook niet, zijn aandacht ging naar een meneer die voorbij liep waar hij echt nog iets aan moest vragen. Zo gaat dat op zo’n feestje.
Het hield me bezig die avond … ‘uitrollen’. De vorm en het concept van het LEF is vast te kopiëren naar een andere stad. Toch denk ik dat hij iets cruciaals over het hoofd ziet. Want wat is nu eigenlijk de kracht van het LEF?
Het antwoord is te vinden in de groep mensen die twee jaar geleden bij elkaar kwamen vanuit een gezamenlijk verlangen om leraren van de toekomst op te leiden en een energieke plek in te richten waar onderzoek en innovatie van het onderwijs volle aandacht krijgt.
Het proces waar zij toen in stapten, zonder te weten waar het precies naar toe zou gaan, kende een aantal cruciale componenten. Hieruit is het unieke van het LEF uit ontstaan, gedragen door een team dat zich het LEF noemt. Ik deel 5 componenten (en daarmee ben ik zeker niet volledig):
1. De vonk van verlangen en een ruw idee
Een gemeenschappelijk verlangen en een ruw idee, een onderwijshuis, creëerde de eerste vonk waarmee een groep mensen zin kreeg met elkaar aan de slag te gaan. Vol energie ontmoetten ze elkaar rond het vraagstuk hoe zij dit verlangen konden vormgeven in Leiden.
2. Erkennen van overeenkomsten en verschil
De ontmoetingen waren inspirerend. De vele verschillende beelden en verwachtingen lieten zien hoeveel kwaliteit en kennis er over onderwijs aanwezig is in deze stad. De verschillende belangen van de organisaties schuurden ook, dan was het wat ongemakkelijk. Sanne van der Linden, de projectleider, hield de spanning van het verschil vast en stapte niet in het appèl van sommigen om sneller met een concreet plan te komen. Want juist in de creatieve spanning van het co-creatieve proces werden de eerste contouren van het LEF zichtbaar.
3. Het eerste commitment van een aantal directieleden en bestuurders
Een cruciaal moment was de moed van een aantal directeuren en bestuurders om ‘ja’ te zeggen tegen de experimentele fase van het LEF. Ja zeggen is ervoor gaan, je vertrouwen uitspreken en investeren. Ze hielden de ruimte voor een programmateam om verder te onderzoeken, uit te proberen en vorm te geven. Er was begrip voor diegenen die hun commitment, om wat voor reden dan ook, nog niet konden geven in deze fase. Ze bleven welkom mee te bouwen en konden in een latere fase formeel aansluiten, of niet.
4. Je verhaal versterken met uitproberen
Het programmateam van het LEF is niet in de valkuil gestapt van te snel dingen gaan doen zonder te weten waarom je dat doet. Ze hebben veel aandacht besteed aan het helder krijgen van het verhaal rond de vraag: wie zijn wij? Het LEF organiseert nu allerlei vonkactiviteiten en bijeenkomsten voor verdere verdieping steeds verbonden aan het verhaal dat ze collectief kunnen vertellen. In de experimenteerfase is de afstemming tussen het activiteitenprogramma en het verhaal van het LEF steeds sterker geworden.
5. Investeren in de ontwikkeling van het programmateam
Natuurlijk bestond de groep eerst uit vertegenwoordigers van verschillende organisaties die het belang dienden van waar ze vandaan kwamen. De investering in het creatief proces, het collectief leren en de teamontwikkeling maakt dat er nu een team staat dat het LEF met liefde vertegenwoordigt.
Kun je het LEF ergens anders uitrollen? Vast. Ik gun de mensen uit elke stad die het mogelijk gaan maken hun eigen unieke creatief proces. De kracht die daaruit ontstaat maakt onderdeel van het succes.
Dank jullie wel dat wij vanuit Ruimtehouders, een tijdje deel mochten uitmaken van jullie proces.
Het LEF is de opbrengst van het avontuur dat ooit startte en nog steeds doorgaat.
